بویلر صنعتی یا همان دیگ بخار صنعتی، محفظه ای به صورت استوانه ای بوده که در دو شکل عمودی و افقی وجود دارد و به روشی ساده، آب و گرما را برای تولید کردن بخار تحت فشار قرار داده و آن ها را ترکیب کرده و می تواند به راحتی داخل ساختمان، موتور های تامین انرژی و مصارف دیگر را گرم نماید. دیگ های بخار دارای انواع متعددی بوده که هر کدام از آن ها به منظور خاصی به کار گرفته می شوند. در سیستم های گرمایش مرکزی نیز از دیگ بخار جهت گرم کردن آب و هوا یا خانه و ساختمان استفاده می کنند.
تولید دیگ بخار صنعتی به چند روش ممکن است؟
به طور کلی می توان گفت که تولید بویلر های صنعتی بر دو نوع لوله های آبی و لوله های آتشی می باشد. لوله های آبی که همان واتر تیوب می باشند، در اطراف لوله های گاز داغ وجود داشته که آب در داخل لوله ها را گرم می نماید. دلیل استفاده از لوله های آبی آن است که بیشتر در این لوله ها، سطح گرمایی بسیار وسیع و همچنین سریع تر از دیگ های دیگر بوده و به گرم کردن حرکت پرداخته و در نتیجه دارای بازدهی بالاتری می باشد؛ چرا که میزان انتقال حرارت آن بیشتر است.
لوله های آتشی یا فایر تیوب، لوله هایی می باشند که از گاز داغ عبور می نماید. در واقع فایر تیوب یک محفظه در بسته بوده که در آن لوله های داغ وجود دارد. این لوله ها آب را گرم و به بخار تبدیل می نماید. بخار نیز در محفظه ای همانند آن باقی خواهد ماند.
توجه داشته باشید که باز شدن درب دیگ، نوعی مزیت به شمار می رود؛ چرا که ممکن است پس از مدتی کار دستگاه دچار مشکل شود؛ اما بدون هیچ نشانه ای به کار خود ادامه دهد. در این بین ممکن است حرارتی غیرعادی از خود بروز دهد. در صورتی که درب آن باز شود، می توانید به راحتی داخل دستگاه را چک کرده و آن را تعمیر نمایید.
مصارف استفاده از بویلر صنعتی:
از بویلر ها در کارواش بخار، کارخانجات صنعتی، نماشویی و نظافت ساختمان، شستشوی مبلمان، کارگاه های تعمیرات خودرو، میکروب کشی، صنایع بلوک زنی و جدول زنی، تیر های چراغ برق، حشره های سفید، شستشوی مخازن مرغداری ها، پرورش قارچ دامداری و غذاسازی استفاده می کنند.
بویلر صنعتی چگونه کار می کنند؟
بویلر های صنعتی که با عنوان دیگ های بخار نیز شناخته می شوند؛ محفظه هایی استوانه ای شکل داشته که در دو مدل عمودی و یا افقی تولید گشته تا با راه‌اندازی ساده، برای تولید نمودن بخار، آب و گرما را با فشار زیاد ترکیب نموده و جهت گرم کردن درون ساختمان، موتور های تأمین انرژی و مصارف دیگر به کار خواهند رفت. دیگ های صنعتی دارای انواع متفاوتی بوده که هر کدام از آن ها به منظور خاصی کاربرد دارند. دیگ ها یا بویلر های صنعتی در سیستم های گرمایشی مرکزی و به منظور گرم نمودن آب یا هوا و یا گرم کردن خانه یا ساختمان کاربرد خواهند داشت.
از اصول مهم به کار رفته در ساختمان و طراحی آن، دریافت و جذب انرژی حرارتی با راندمان بالا می باشد که این مسئله مرتبط با میزان سطح حرارتی محاسبه شده ی دستگاه خواهد بود؛ لذا در زمان طراحی های جدید، با استفاده از فرمول های بسیار پیچیده و با استفاده از نرم افزار های محاسباتی فنی خاص، میزان سطوح، شکل و ساختار آن ها را طراحی خواهند کرد.
در مخزن دیگ بخار، آب ذخیره شده و توسط گاز طبیعی، پروپان، گازوئیل، زغال سنگ و یا عنصر الکتریکی گرم خواهد شد. زمانی که آب تبدیل به بخار گشت؛ در مخزن خالی به نام گنبدی جمع خواهد شد. بخار به صورت مستمر در گنبد و سطح فشار در ارتفاعات بالا و بالاتر جمع شده و زمانی که به سطح مورد نظر رسید، بخار از دریچه آزاد شده تا از طریق لوله ها و اطراف خانه حرکت نماید. بخار تا زمانی که مشعل روشن باشد از طریق رادیاتور حرکت نموده تا هنگامی که انرژی به اندازه کافی مصرف کرد، پس از آن و پس از خاموشی مشعل به آب تبدیل شده و مجدد به دیگ بخار باز خواهد گشت.
بویلر صنعتی جهت تغذیه ی خودکار و پر شدن منبع آب احتیاج به پمپ الکتریکی داشته؛ اما این موضوع بدان معنا نیست که جهت تعمیر سیستم گرمایشی حتماً انرژی الکتریکی و یا برق نیاز است. چرا که مشعل می تواند به صورت گازی نیز باشد. جهت ایجاد فشار نیز می توان از فشار طبیعی که در داخل دیگ بخار ایجاد شده استفاده نمود.
انواع بویلر های صنعتی:
بویلر های صنعتی متشکل از طبقه بندی های متفاوتی بوده که از نظر نحوه ی قرارگیری به دو مدل عمودی و افقی تقسیم بندی می شوند. همچنین آن ها از نظر ساختمان داخلی، به دو نوع واتر تیوب یا لوله آبی(Watertube) و فایر تیوب یا لوله آتشی (Firetube) طبقه بندی می شوند. از نظر سوخت مصرفی نیز به دو گونه ی دیگ های بخار با مشعل و دیگ های بخار زغال سنگ سوز موجود هستند.
طبقه بندی دیگ بخار صنعتی به چه صورت می باشد؟
- اول، عمودی یا ایستاده.
- دوم، افقی یا خوابیده که خود دارای دو مدل: دو pass و سه pass است.
طبقه بندی دیگ های بخار بر اساس نحوه ی کاربرد آن ها:
اول، ثابت.
دوم، قابل جابجایی.
- اول، دیگ های بخار فایر تیوب یا لوله آتشی (Firetube):
یکی از پرکاربرد ترین دیگ ها در صنایع، فایر تیوب ها هستند. تولید دیگ های افقی به شیوه ای بوده که لوله ها از جنس آتشخوار باشند و شعله مشعل از درون لوله ها و با گذراندن مسیر های مشخص آبی که اطراف لوله ها را احاطه نموده به بخار تبدیل شوند. در دیگ های بخار فایر تیوب یا لوله آتشی، فضای میان لوله ها و محفظه ی اصلی، از آب مملو بوده و شعله از داخل لوله ها و محفظه احتراق عبور خواهد کرد که این مسئله منجر به تبخیر آب درون دستگاه می گردد.
- دوم، دیگ های بخار واتر تیوب یا لوله آبی (Watertube):
تولید این بویلر ها در ظرفیت های بالا بوده و درون لوله ها را پر از آب نموده و فضای بیرونی نیز با شعله احاطه می نماید.
انواع دیگ بخار صنعتی
اولین نسل بویلر های زغال سنگ سوز که لوکوموتیوهای بخار داشتند و در آن ها گاز حاصل از سوختن زغال سنگ مسیر دیگ را یک بار طی کرده و به دودکش می رسید، بویلر های تک پاس بودند.
که جهت تولید آب گرم و بخار در ظرفیت های پایین از آن ها استفاده می شود. گاز هایی که از احتراق حاصل می شوند، مسیر دیگ را دو بار طی کرده به صورتی که ابتدا شعله درون کوره تشکیل و طی مسیری که یکبار طی می نماید و پس از برخورد به انتهای کوره وارد لوله ها شده و در انتها وارد دودکش خواهد شد.
از بویلر های سه پاس جهت تولید آب گرم و بخار در ظرفیت های بالا استفاده می شود. گاز هایی که از احتراق حاصل می شوند، مسیر دیگ بخار را سه بار طی کرده و سپس وارد دودکش خواهند شد.
توصیه های ایمنی در استفاده از بویلر صنعتی
استفاده از بویلر های صنعتی یا دیگ بخار و به کارگیری توصیه های ایمنی، دارای اهمیت بالایی بوده که این توصیه ها می تواند در استفاده از دیگ بخار و یا عملکرد صحیح بویلر صنعتی آب گرم برای بسیاری از صنایع امری ضروری به حساب بیاید. به همین علت است که در دنیای امروز، دیگ بخار، در مرحله ی تولید مجهز به دستگاه های کنترل ایمنی بوده که ایمنی صنعتی و بازدهی آن را به طور مشخصی افزایش داده است.
با وجود تجهیزات پیشرفته و به روز شدن ایمنی، تجهیزات و مخازن تحت فشار زیادی بوده؛ اما جهت اطمینان حاصل کردن از عملکرد ایمنی دیگ بخار و آب داغ کافی نخواهد بود. علاوه بر این وسایل و تجهیزات مدرن جهت افزایش ایمنی و بالا رفتن بهره وری بویلر های صنعتی به صورت ادواری بازرسی شده و در مواردی توسط شرکت های صاحب صلاحیت و از طرف اداره استاندارد به صادر شدن گواهینامه سلامت اقدام می نمایند.
اگر بازرسی های دوره ای به درستی انجام شود، مخازن تحت فشار با گذشت زمان کاهش و با افت بهره وری مواجه خواهند شد که این مسئله می تواند برای پرسنل و مجموعه، خطرات زیادی را به بار آورد. در این بین بازرسی بویلر صنعتی با توجه به دمای بالای بخار تولیدی و فشار آن دارای اهمیت ویژه ای می باشد.
دریچه بازدید در بویلر های صنعتی افقی و عمودی:
دریچه بازدید به صورت جوشکاری شده در شرکت های دیگر موجود است. به طور کلی و در صورتی که برای دستگاه اتفاقی پیش آید، امکان بازدید وجود نخواهد داشت و اگر مشکلی برای دستگاه پس از سالیان پیش آید، دیگر از بویلر صنعتی نمی توان استفاده کرد؛ چرا که یک بار مصرف بوده و قابلیت بازبینی و یا تعمیر وجود نداشته و یا حتی هزینه ی تعمیرات آن بیشتر از هزینه ی تولید باشد. در نتیجه مشتری مجبور به تعویض بویلر صنعتی می شود.
اما امروزه و با ساخت دستگاه های با کیفیت و با قرار گیری دریچه بازدید، در بویلر های صنعتی این دریاچه باز شده و امکان رسوب زدایی داشته است. در صورتی که لوله ای نشتی پیدا کند، می توان به راحتی آن را برطرف کرد. اگر درب دیگ را باز کنید، مشاهده خواهید کرد که با سیمان ساخته شده و در برابر حرارت مقاوم می باشند.
درون دیگ نیز از بخش های سیمانی استفاده کرده اند که این سیمان ها پس از مدتی خشک شده و می ریزند. همچنین از حالت آب بندی خارج می گردند. زمانی که اگزوز کار کند، از بدنه مقداری حرارت بیرون خواهد زد.
دیگ بخار استاندارد:
همه ی دستگاه های ساخته شده در حوزه ی بویلر صنعتی باید در استاندارد سه پاس قرار بگیرند. نوع و مدل جوشکاری نیز باید از طرف استاندارد مورد بازبینی قرار بگیرد و بدین ترتیب در تمامی دستگاه ها و با هر ظرفیتی عملکرد حرارتی به صورت سه پاس انجام گرفته و گروه کنترل، کیفیت اداره استاندارد نیز در بازبینی از روند تولید باید آن را تایید نمایند.